ヨーキョクデイ

100% pure impurities, which may imply some value. (j は虚数単位)

マニアのための n 倍角・準備

$$\begin{align} \sin2\theta &= 2\sin\theta \cos\theta \\ &= 2\sin\theta \sin(\theta + \frac{\pi}{2}) \end{align}$$
$$\begin{align} \sin3\theta &= \sin(2\theta + \theta) \\ &= \sin2\theta \cos\theta + \cos2\theta \sin\theta \\ &= 2\sin\theta \cos^2 \theta + (\cos^2 \theta - \sin^2 \theta) \sin\theta \\ &= \sin\theta\,(3\cos^2 \theta - \sin^2 \theta) \\ &= \sin\theta\,(\sqrt{3}\cos\theta + \sin\theta)(\sqrt{3}\cos\theta - \sin\theta) \\ &= \sin\theta \cdot 2\sin(\theta + \frac{\pi}{3}) \cdot 2\sin(\theta + \frac{2}{3}\pi) \\ &= 4\sin\theta \sin(\theta + \frac{\pi}{3}) \sin(\theta + \frac{2}{3}\pi) \end{align}$$
$$\begin{align} \sin4\theta &= \sin2(2\theta) \\ &= 2\sin2\theta \sin(2\theta + \frac{\pi}{2}) \\ &= 2\sin2\theta \sin2(\theta + \frac{\pi}{4}) \\ &= 2 \cdot 2\sin\theta \sin(\theta + \frac{\pi}{2}) \cdot 2\sin(\theta + \frac{\pi}{4}) \sin(\theta + \frac{3}{4}\pi) \\ &= 8\sin\theta \sin(\theta + \frac{\pi}{4}) \sin(\theta + \frac{\pi}{2}) \sin(\theta + \frac{3}{4}\pi) \end{align}$$
$$\begin{align} \sin5\theta &= \sin(2\theta + 3\theta ) \\ &= \sin2\theta \cos3\theta + \cos2\theta \sin3\theta \\ &= 2\sin\theta \cos\theta \,(4\cos^3 \theta - 3\cos\theta) + (1 - 2\sin^2 \theta )(3 \sin\theta - 4\sin^3 \theta) \\ &= 2\sin\theta\,(1 - \sin^2 \theta)(1 - 4\sin^2 \theta) + \sin\theta\,(1 - 2\sin^2 \theta)(3 - 4\sin^2 \theta) \\ &= \sin\theta\,(2 - 10\sin^2 \theta + 8\sin^4 \theta + 3 -10\sin^2 \theta + 8\sin^4 \theta) \\ &= \sin\theta\,(16\sin^4 \theta -20\sin^2 \theta + 5) \end{align}
$$ここで因数分解。$$
\begin{align} \sin5\theta &= 16\sin\theta\,(\sin^2 \theta - \frac{5 + \sqrt{5}}{8})(\sin^2 \theta - \frac{5 - \sqrt{5}}{8}) \\ &= 16\sin\theta\,(\sin\theta - \frac{\sqrt{10 + 2\sqrt{5}}}{4})(\sin\theta + \frac{\sqrt{10 + 2\sqrt{5}}}{4})(\sin\theta - \frac{\sqrt{10 - 2\sqrt{5}}}{4})(\sin\theta + \frac{\sqrt{10 - 2\sqrt{5}}}{4}) \\ &= 16\sin\theta\,(\sin\theta - \sin\frac{2}{5}\pi)(\sin\theta + \sin\frac{2}{5}\pi)(\sin\theta - \sin\frac{\pi}{5})(\sin\theta + \sin\frac{\pi}{5}) \end{align}
$$さらにここで和積の公式→倍角の公式。$$
\begin{align} \sin5\theta &= 16\sin\theta \cdot 2\cos\frac{\theta + \frac{2}{5}\pi}{2} \sin\frac{\theta - \frac{2}{5}\pi}{2} \cdot 2\sin\frac{\theta + \frac{2}{5}\pi}{2} \cos\frac{\theta - \frac{2}{5}\pi}{2} \cdot 2\cos \frac{\theta + \frac{\pi}{5}}{2} \sin\frac{\theta - \frac{\pi}{5}}{2} \cdot 2\sin\frac{\theta + \frac{\pi}{5}}{2} \cos\frac{\theta - \frac{\pi}{5}}{2} \\ &= 16\sin\theta \cdot 2\sin\frac{\theta + \frac{\pi}{5}}{2} \cos\frac{\theta + \frac{\pi}{5}}{2} \cdot 2\sin\frac{\theta + \frac{2}{5}\pi}{2} \cos\frac{\theta + \frac{2}{5}\pi}{2} \cdot 2 \sin\frac{\theta - \frac{2}{5}\pi}{2} \cos\frac{\theta - \frac{2}{5}\pi}{2} \cdot 2\sin\frac{\theta - \frac{\pi}{5}}{2} \cos\frac{\theta - \frac{\pi}{5}}{2} \\ &= 16\sin\theta \sin(\theta + \frac{\pi}{5}) \sin(\theta + \frac{2}{5}\pi) \sin(\theta - \frac{2}{5}\pi) \sin(\theta - \frac{\pi}{5}) \\ &= 16\sin\theta \sin(\theta + \frac{\pi}{5}) \sin(\theta + \frac{2}{5}\pi) \sin(\theta + \frac{3}{5}\pi) \sin(\theta + \frac{4}{5}\pi) \end{align}
$$以上から推測すると、次が成り立ちそう。$$\displaystyle \sin n\theta = 2^{n-1} \prod_{k=0}^{n-1} \sin(\theta + \frac{k}{n}\pi)
$$というものを 7 年前に見つけたのだった。倍角の公式や 3 倍角の公式を $\sin$ あるいは $\cos$ だけで表せばもう少しすっきりとした式になるのではないかということで式変形していったところ、このような法則性を発見したのだが、当時はこれを証明する腕などなかった。それから何年かし、とある本の公式集でこれを発見。感動の再会。それ以前も以後もことあるごとに証明を試みるも撃沈。このところこれが気になって夜も眠れなかったために気合いでぐぐったところ、ここ に証明が載っているのを発見。3 日ほど前のこと。わかりやすそうでわかりにくい証明なので手を動かしてみたのだが、同じようなアプローチでももう少しエレガントに証明できそうだと思ったのでやってみた。

続く。